Қазір бәріміз де жиі айтып жүрген ақпарат ғасырында өмір сүріп жатырмыз. Осыдан отыз жыл бұрын әлемде қандай да бір уақиға жер бетіне бірнеше күнде тарайтын болса, бүгінде «айшылық алыс жерлерден жылдам хабар алғызған» соңғы технологиялар кез келген ақпарды жер бетіне санаулы секундттарда таратуға қауқарлы. Әрқайсымыз үйде отырып ақ, әлемнің кез келген түкпірінде не болып жатқанын біле алатын дәрежедеміз. Осы ретте сол ақпаратты халыққа тарататын ақпарат құралдарының мойнындағы жүк жеңіл емес. Аманаты ауыр. Жалпы журналистика түрлі бағыттағы басылымдар, радио және телебағдарламалар арқылы қоғамдағы көкейкесті мәселелерді қозғап, алуан түрлі аудиторияны әлеуметтік, саяси және арнаулы мағлұматтармен қамтамасыз етеді. Қоғамның дамуы, әлеуметтік, экономикалық және рухани мәселелер жөнінде мағлұмат беріп, жұртшылықтың қоғамдық пікірін қалыптастырады.

Сондықтан қазіргі ақпарат құралдары өз өнімдерінің ішкі мазмұны мен идеясына көңіл бөліп, жалаң хабарды, яғни ақиқаты ашылмаған ақпараттан алыс болуы тиіс. Абай Құнанбайұлы:

«Ақырын жүріп анық бас,

Еңбегің кетпес далаға»- деген.

Сол сияқты әрбір сөзімізді нақтылап, сенімді көздерден қарауды естен шығармаған жөн дегіміз келеді. Себебі ақыр соңы өкінішке алып баруы әбден мүмкін. Абай атамыз:

«Абайлап сөйле аузыңа

Дұшпанның бірі тіл»- деген.

Құран Кәрімде Алла Тағала: «Аузынан бір сөз шықса болды, алдында бақылаушысы дайын» деген.

Бұл аяттан адамның сөйлеген сөзі не пайдасына, не  зиянына тиетіндігін байқаймыз.

Наполеон Банопарт айтты деген бір сөз бар. Мен алты қатар әскерім емес, алты беттік газетім болғанын қалар едім деген. Яғни ақпарат құралы арқылы қалың бұқараға ықпал етудің қаншалықты маңызды екендігін, қоғамдық пікір тудырудағы таптырмас құрал екенідгін сезінгендіктен айтса керек бұл сөзді.

Жалпы  ақпарат құралдары хабарды жылдам таратуды ғана емес, оның шынайылығына баса мән беруі керек сияқты. Себебі, халықтың көбі бұқаралық ақпарат құралдарында айтылған хабарлардың барлығын тек таза шындық деп қабылдайды.  Ахмет Байтұрсынұлы айтқандай: «Газет халықтың көзі, құлағы һәм жүрегі». Яғни, қандай да бір ақпарат жариялағанда оның шын әлде өтірік екенін тексеріп алғаныңыз абзал. Тіпті Қасиетті Құранда: «Сендерге біреу  бір хабар  жеткізсе,  тексеріңдер» -деген мағынадағы аят бар.  Бұл қандай да бір ақпараттың ертең түсініспеушілік  тудырмауы, тіпті бүлік шығып кетпесі  үшін де керек. Алайда, кейбір ақпарат құралдары ненің ақ ненің қара екенін  ажыратпай, мәселенің мән жайына үңілмей жатып асығыстықпен халықты дүрліктіріп жіберетіні де кездеседі. Әсіресе ата дінімізге қатысты ақпараттар көбіне «жаптым жала, жақтым күйе» деген принциппен таралып кететіні өкінішті.

Сондықтан біздер осы ақпарат таратуда оның қаншалықты шындыққа жанасатынын шамамыз келгенше тексеретін болсақ, онда халық арасында түрлі түсініспеушіліктер де азаятын еді. Керісінше елдің игілігі үшін атқарылып жатқан ізгі істерді, ислами құндылықтарды боямасыз жеткізіп, елдің бүлінуіне емес, бірігуіне сеп болса нұр үстіне нұр болар еді. Ал енді Қазақстан Республикасы бұқаралық ақпарат құралдары туралы заңының 5-тарауы 21 бабы, 2 тармағында «Журналист шындыққа сәйкес келмейтін хабарды таратуына болмайды» делінген. Яғни жалған ақпар таратқан тұлға тек халықтың алдында ғана емес, заң алдында да жауап береді.

Келешек үшін бәріміз жауаптымыз. Сондықтан осы, болашақ ұрпақ алдындағы, отанымыз алдындағы жауапкешілікті шынайы сезінген болсақ, өзіміздің дәстүрлі дініміз ислам туралы, жалпы мұсылмандар туралы тек шынайы ақпараттарды таратуға тырыссақ, болашағымыздың жарқын болуына әрқайсымыз  мысқалдай болса да үлесімізді қоссақ ертеңіміздің жарқын болары сөзсіз. 

 

Д. Аманов

Түркістан облысының дін істері басқармасы

«Дін мәселелерін зерттеу орталығы» КММ-нің

Мақтаарал ауданындағы дінтанушы маманы