Бүгінгі жаһандану дәуірінде дін адамзат өмірінің маңызды құндылығы ретінде өзектілігін жоғалтқан жоқ. Керісінше, ол түрлі әлеуметтік, мәдени, рухани мәселелердің шешімін табуда жетекші рөлдердің бірін атқарады. Заманауи қоғамда дін тек наным-сенім жүйесі ғана емес, сонымен қатар адамдардың өмір салтына, моральдық қағидаттарына, қарым-қатынас мәдениетіне ықпал ететін күшке айналып отыр.

Дін – рухани тұтастықтың негізі

Дін адамзатқа өмір мәнін түсінуге, жақсылық пен жамандықты ажыратуға, адамгершілік қағидаларын ұстануға жол көрсетеді. Қоғамда әділеттілік, мейірімділік, сабырлылық сияқты құндылықтарды дәріптейтін дін – рухани бірліктің негізі. Мысалы, ислам діні адалдық пен жауапкершілікке, отбасылық беріктік пен ынтымаққа үндейді.

Қоғамдық тұрақтылық пен үйлесім

Дін әртүрлі ұлт пен ұлысты біріктіріп, ортақ құндылықтар төңірегінде тұтастықты сақтауға көмектеседі. Әсіресе көп этносты елдерде дін халықтар арасындағы бейбітшілікті нығайтатын құрал бола алады. Қазақстан секілді зайырлы мемлекетте діннің рөлі – қоғамның рухани дамуына ықпал ету, толеранттылық пен келісімді сақтау.

Сын-тегеуріндер және діннің жауапкершілігі

Алайда діннің заманауи қоғамдағы рөлі біржақты емес. Экстремизм, діни фанатизм секілді теріс құбылыстар діннің шынайы мақсатына қарсы келетін жағдайлар. Сондықтан діни институттардың міндеті – жастарды дұрыс діни біліммен қамтамасыз ету, діни сауаттылықты арттыру және радикал идеологиялардың алдын алу.

Дін – қоғамның рухани тірегі. Ол тек өткеннің мұрасы емес, бүгінгі күннің де өзекті мәселелерін шешуге қабілетті сенім. Дін мен зайырлы қоғам үйлесім тапқанда ғана тұрақты, әділетті, мәдени дамыған орта қалыптасады. Сондықтан заманауи қоғамдағы діннің рөлі – бейбітшілік, рухани байлық пен тұрақтылықты қамтамасыз ету жолындағы маңызды тетік.

Қазіргі заманда ғылым мен технология шарықтап дамығанымен, адамзат баласы рухани құндылықтарға деген қажеттілігін жоғалтқан жоқ. Осындай рухани қажеттіліктің негізгі қайнар көзі – дін. Дін – адам мен жаратушы арасындағы байланыс ғана емес, сонымен қатар қоғамды біріктіретін, тәртіпке келтіретін, адамгершілік пен әділдікке тәрбиелейтін күш. Заманауи қоғамда діннің рөлі өзгеріп қана қоймай, жаңа қырынан көрінуде.

Ең алдымен, дін – мораль мен этиканың негізі. Ол адамдарды әділетті, мейірімді, кешірімді болуға үндейді. Қазіргі таңда материалдық құндылықтар алдыңғы орынға шыққанымен, рухани құндылықтардың маңызы төмендеген жоқ. Керісінше, рухани құндылықтардың тапшылығы адамдардың ішкі күйзелісін арттырып, өзара түсініспеушілікті көбейтуде. Осындай жағдайда дін адамдарға бағыт-бағдар беріп, дұрыс жолды таңдауға көмектеседі.

Сонымен қатар, дін – рухани қолдау мен ішкі тыныштықтың көзі. Адам өмірінде қиындықтар мен сынақтар жиі кездеседі. Осындай сәттерде дін адамға үміт пен жігер сыйлайды. Мысалы, намаз оқу, дұға жасау немесе қасиетті кітаптар оқу арқылы адам сабырға келіп, жан дүниесін тыныштандырады. Бұл әсіресе жаһандану дәуірінде маңызды, өйткені қазіргі қоғамда күйзеліс, жалғыздық, сенімсіздік секілді мәселелер белең алып барады.

Діннің тағы бір маңызды рөлі – қоғамдық тұрақтылық пен бірлікті сақтау. Діни мерекелер, ұжымдық құлшылықтар, қайырымдылық шаралары қоғам мүшелерін біріктіреді. Мысалы, Қазақстанда Наурыз, Құрбан айт, Рождество сынды мейрамдар адамдар арасындағы ынтымақ пен татулықты нығайтады. Дін адамдарды бірлікке, татулыққа шақыра отырып, ұлтаралық және дінаралық келісімді нығайтуға ықпал етеді.

Алайда, заманауи қоғамдағы діннің рөлі тек оң жақтардан ғана тұрмайды. Кей жағдайларда дінді теріс мақсатта пайдалану орын алуда. Діни сауатсыздық пен экстремистік идеологиялар кей адамдардың радикалды әрекеттерге баруына себеп болуы мүмкін. Сондықтан қазіргі кезде діни білім мен тәрбие беру, әсіресе жастар арасында, өте өзекті мәселе. Дінді дұрыс түсіну – бейбіт өмірдің кепілі.

Қорытындылай келе, заманауи қоғамда діннің маңызы арта түсуде. Ол – адамзаттың рухани тірегі, мәдениет пен өркениеттің негізі, адамгершілік пен әділеттіліктің қайнар көзі. Дінді дұрыс түсініп, оның шынайы мәнін қабылдай білсек, қоғамда бейбітшілік пен татулық орнайтыны сөзсіз.

 

 ­­_­­­Ғ.Өгембай

 

Түркістан облысы дін істері басқармасы

«Дін мәселелерін зерттеу орталығы» КММ           

теолог маманы