Қазіргі заманда ақпарат – ең қуатты құрал. Ол адамның ойына, шешіміне, тіпті өмір салтына да тікелей әсер етеді. Сол себепті ақпараттың шынайы болуы – қоғамның дамуы мен тұрақтылығы үшін аса маңызды. Шындыққа жанаспайтын жалған деректер тек жеке адамға ғана емес, тұтас елге зиян келтіруі мүмкін.  Қазіргі ақпараттық ғасырда адамзаттың өмірі бұрын-соңды болмаған өзгерістерге ұшырады. Әсіресе, интернет пен әлеуметтік желілердің кеңінен таралуы адамзатқа жаңа мүмкіндіктермен қатар, жаңа қауіптер де әкелді. Соның бірі – жалған ақпараттың (фейк ақпараттың) тез таралуы. Осындай жағдайда шынайы, нақты және сенімді ақпараттың маңыздылығы күн сайын арта түсуде.            

Ақпарат тек жаңалық беріп қана қоймайды, ол – тәрбие құралы, бағыт-бағдар беруші, қоғамдық пікір қалыптастыратын күш. Әсіресе жастар үшін дұрыс ақпарат – саналы болашақтың кепілі. Ал жалған мәлімет адам санасын улап, теріс көзқарас қалыптастырады. Адам қандай ақпаратты тұтынса, соған сеніп, сол бағытта ойлай бастайды. Мысалы, денсаулық, саясат, экономика, діни немесе қоғамдық тақырыптарда тараған жалған деректер халықты адастырып, дұрыс емес шешім қабылдауына себеп болады. Осыдан барып түрлі қауесет, қорқыныш, сенімсіздік туындайды.                                     

Ақпарат – адамның санасына әсер ететін күш. Адам әр күн сайын түрлі ақпараттарды қабылдайды: жаңалықтар, ғылыми мәліметтер, саясат, экономика, денсаулық, білім, діни бағыттағы деректер және т.б. Бұл ақпараттардың барлығы адам санасына, көзқарасына, өмірлік ұстанымына әсер етеді. Егер адам шынайы ақпарат алса – дұрыс шешім қабылдайды, дұрыс әрекет жасайды. Ал егер жалған ақпарат алса – шатасады, адасады, қателеседі. Сондықтан ақпарат – жай ғана сөз емес, ол адам өмірін бағыттайтын құрал.             

Шынайы ақпараттың қоғамдағы рөлі:

1. Сенімділік қалыптастырады – нақты әрі дәл ақпарат адамда ішкі сенімділік тудырады.

2. Талдау мен дұрыс шешімге жетелейді – шынайы деректерге сүйенген адам ойлану мен сараптауды үйренеді.

3. Қоғам тұрақтылығын сақтайды – жалған ақпарат қоғамда дүрбелең тудырса, шынайы мәлімет бірлікті сақтайды.

Жалған ақпараттың зияны:

–  Алаяқтық пен сенімсіздікке жол ашады; 

–  Адамдар арасында түсінбеушілік туғызады;    

–  Мемлекетке қарсы теріс көзқарас қалыптастыруы мүмкін;    

–  Жастардың санасын улайды; 

–  Адам санасына кері әсер етеді;    

–  Қоғам арасында алауыздық туғызады;    

–  Дұрыс шешім қабылдауға кедергі болады;   

–  Мемлекетке, билікке деген сенімді азайтады; 

–  Төтенше жағдай кезінде үрей мен дүрбелең тудырады;    

–  Экстремизм, радикализм, алаяқтық сияқты қауіптердің таралуына себеп болады.

Ақпаратты қалай тексереміз?                                                                     

 1. Ақпарат көзін тексеру керек – ресми, беделді дереккөздерге ғана сену.

2. Жалған мәліметті таратпау – күмәнді ақпаратты өзгеге жолдаудан бас тарту.

3. Сауатты болу – медиасауаттылықты арттыру, жалған мен шынайыны ажырата білу.

4. Сұрақ қою – не үшін, кім үшін, қандай мақсатта таратылып жатқанын ойлау.

Қорытындылай келе, шынайы ақпарат – шындықтың дауысы. Ақпаратпен дұрыс жұмыс істей білу – бүгінгі заманның сауатты азаматына тән басты қасиет. Әр адам ақпаратты таратарда немесе қабылдарда ойланып, оның шынайылығына мән беруі тиіс. Себебі жалған сөзден жалғыз адам емес, бүтін қоғам зардап шегуі мүмкін. Шынайы ақпарат – тек сөз емес, ол қоғамның тынысы, адамның рухани қорегі. Сондықтан әр адам ақылға салып, әрбір мәліметтің шынайылығына көз жеткізіп барып қабылдауы тиіс. «Жалған сөз – жау, шындық – шырақ» дегендей, әрқашан шындықты іздеп, дұрыс ақпарат таратқан жөн. Шынайылық – саналы қоғамның негізі.

 

 М.Салиходжаев

 

Түркістан облысы дін істері басқармасы

«Дін мәселелерін зерттеу орталығы» КММ-нің

теолог маманы