Экстремизм – қазіргі қоғамның тұрақтылығына, қауіпсіздігіне, сондай-ақ адамдардың бейбіт өмір сүруіне үлкен қауіп төндіретін құбылыс. Бұл күрделі әлеуметтік мәселеге қарсы тұру тек құқық қорғау органдарының немесе мемлекеттік мекемелердің ғана емес, сонымен бірге әрбір отбасының міндеті. Өйткені, отбасы – адамның тұлғалық қасиеттері қалыптасатын алғашқы орта. Дұрыс отбасылық тәрбие берудің арқасында экстремистік идеологияның алдын алып, ұрпақты бейбіт және толерантты өмірге бағыттауға болады.

Отбасының тәрбиелік рөлі

Отбасы – адамның құндылықтары мен дүниетанымы қалыптасатын басты әлеуметтік институт. Бала өмірінің алғашқы кезеңдерінде отбасынан алған тәлім-тәрбие оның дүниеге көзқарасына, мінез-құлқына және ұстанымдарына негіз болады. Сондықтан, діни экстремизмнің алдын алуда отбасылық тәрбие келесі бағыттар бойынша маңызды рөл атқарады:

1. Адамгершілік және рухани құндылықтарды қалыптастыру

Ата-аналар баланың бойына мейірімділік, құрмет, әділдік және адамгершілік секілді қасиеттерді сіңіруі тиіс. Әлемнің алуан түрлілігін қабылдау және басқа адамдардың наным-сеніміне құрметпен қарау балаға толеранттылықты үйретеді. Мұндай тәрбиені діннің шынайы құндылықтарымен ұштастыру арқылы балада діни фанатизмге қарсы иммунитет қалыптастыруға болады.

2. Діни сауаттылықты арттыру

Діни экстремизмнің таралуының басты себептерінің бірі – діни сауатсыздық. Отбасы мүшелері сенімді ақпарат көздерінен білім алып, балаларға дінді дұрыс түсінудің маңыздылығын үйретуі қажет. Ата-аналар өздері діни сауатты болса, балаларын күмәнді идеологиядан қорғауға мүмкіндік алады.

3. Сыни ойлауды дамыту

Баланың сыни ойлау қабілетін қалыптастыру – оның экстремистік идеяларға ермеуіне негіз болады. Отбасы мүшелері баланы өз бетінше ойлауға, әртүрлі ақпараттарды талдап, салыстыруға және шындықты ажыратуға үйретуі тиіс.

4. Отбасындағы ашық қарым-қатынас

Ата-аналардың баламен ашық сөйлесуі, оның қызығушылықтары мен мәселелеріне назар аударуы үлкен маңызға ие. Баланың ішкі жан дүниесіне үңіліп, оны мазалап жүрген сұрақтарға жауап беру арқылы, отбасы оны теріс бағытқа кетуден сақтай алады.

5. Пайдалы әрекеттерге тарту

Бала бос уақытын пайдалы өткізуге үйренуі керек. Отбасы спорт, өнер, ғылым және басқа да қызықты іс-шараларға баланы тарту арқылы оның уақытын тиімді пайдалануға көмектеседі. Бұл оған зиянды орта мен идеялардан аулақ болуға ықпал етеді.

Экстремизмге қарсы тәрбиеде отбасының әдістері

• Жеке үлгі: Балалар көбінесе ата-анасының іс-әрекетін қайталайды. Егер ата-ана сабырлы, толерантты және саналы тұлға болса, бала да осындай қасиеттерді бойына сіңіреді.

• Қоғамдық байланыс: Отбасы білім беру ұйымдарымен, діни бірлестіктермен және құқық қорғау органдарымен тығыз байланыста болып, баланың ортасын қадағалап отыруы тиіс.

•  Интернеттегі бақылау: Қазіргі заманда экстремизм интернет арқылы да таралады. Сондықтан, баланың интернеттегі белсенділігін қадағалап, оған саналы медиасауаттылықты үйрету маңызды.

Қорытынды:

Діни экстремизмнің алдын алу – бұл тек мемлекеттің ғана емес, әрбір отбасының ортақ міндеті. Жас ұрпақты рухани құндылықтарға, толеранттылыққа және бейбіт өмірге тәрбиелеу арқылы қоғамдағы тұрақтылық пен қауіпсіздікті қамтамасыз етуге болады. Отбасындағы дұрыс тәрбие экстремизмге қарсы тұрудың ең тиімді құралдарының бірі болып табылады. Әр ата-ана балаға сүйіспеншілік пен қолдау көрсетіп, оны жақсылыққа тәрбиелесе, ол ешқашан теріс жолға түспейді.

        Д.Зиябек  

Түркістан облысы дін істері басқармасы

«Дін мәселелерін зерттеу орталығы» КММ           

теолог маманы