Дін – дүниедегі әрбір жан иесінің өмір сүру үлгісі, екі дүниеде де бақытты болуға жетелер нәзік жол. Дәстүр – әр ұлттың, халықтың діні мен сеніміне, тұрмыс-тіршілігіне, ұлттық құрылым ерекшелігіне сәйкес ғасырлар бойы жинақталып, өмірдің өзі туғызған ғұрыптардың жиынтығы. Әрбір ұлттың ұстанар діні, өзіндік ғұрыпы, дәстүр сабақтастығы мен бір ұлтты екінші ұлттан өзгешелейтін мінез-құлық ережесі және өмір сүру ерекшелігі болады. Ел болып қалыптасу үшін бірқатар тіректердің болуы қажет, яғни, діні, тілі, жері, тарихы, ұлттық тағамы, ұлттық салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары. Біз – өзіндік ділі, тамыры терең құндылықтары, сүйенер, қуат алар бай рухани мұрасы бар халықпыз. Діні мен дәстүрін бөліп жармай, бір белдеудің көлемінде ұстануды жөн көрген ата-бабаларымыздың діни дәстүрді қалыптастырғаны тарих беттерінде анық бейнеленген.

Қазақ руханиятының имани-мәдени және ділдік негіздерінің бірі, бұл жыр-дастандары, мақал-мәтелдері екені сөзсіз. Ол бүгінгі күннің талаптарына, яғни, иман жүзді, инабатты ұрпақ тәрбиелеу ісіне өзіндік үлес қосары сөзсіз. Жалпы ұлтымыздың эпикалық мұралары халықтың бітім-болмысын жоғалтпай, рухы берік, дүниетанымы биік, діні мен дәстүріне адал ұрпақ тәрбиелеудің бір құралы. Тәуелсіз елдің жастары, Отанын, мәдениетін, тілі мен дінін сақтап, және рухани құндылықтарын ұлықтау арқылы ғана «Мәңгілік ел» мұраттарына қызмет ете алады.

Дін мен дәстүр жас ұрпақтың рухани тұғыры болып табылады, себебі олар адамның моральдық және этикалық құндылықтарын қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Дін өз кезегінде адамның дүниетанымын, өмірлік мақсаттарын және қоғамдағы орнын анықтауға көмектеседі. Ал дәстүр – бұл ұрпақтан-ұрпаққа берілетін мәдени және әлеуметтік тәжірибелер, олар жастардың тарихи тамырларын білуіне, мәдениетіне сүйенуіне мүмкіндік береді.

Жас ұрпақ дін мен дәстүр арқылы өзінің жеке тұлғалық болмысын қалыптастырып, қоғамдағы өз орнын табуға, айналасындағы адамдармен қарым-қатынасын нығайтуға тырысады. Сонымен қатар, бұл құндылықтар жастарға моральдық бағыт, тәрбие беріп, оларды дұрыс шешімдер қабылдауға итермелейді. Дін мен дәстүрдің жас ұрпаққа әсері бірнеше аспектілерде көрінеді:

1. «Моральдық және этикалық негіздер»: Дін жастарға жақсы мен жаманды, дұрыс пен бұрысты ажыратуда бағыт-бағдар береді. Діни құндылықтар моральдық нормаларды қалыптастыруға ықпал етеді.

2. «Тұлғалық болмыс»: Дін мен дәстүр жастардың ұлттық және мәдени тұлғалық болмысын қалыптастыруға көмектеседі. Олар өз тамырларын, тарихын және мәдениетін түсіну арқылы өзін-өзі тануға мүмкіндік алады.

3. «Қарым-қатынас»: Діни және мәдени дәстүрлер жастарды бір-бірімен байланыстырады. Мысалы, мерекелер мен рәсімдер кезінде жастардың арасында ынтымақтастық, достық және бірлік сезімі қалыптасады.

4. «Тәрбие және білім»: Дін мен дәстүр тәрбиелік мәнге ие. Олар жастарға өмірлік тәжірибелерді, білім мен даналықты үйретеді. Діни оқулар мен дәстүрлі рәсімдер жастарды тәртіпке, жауапкершілікке үйретеді.

5. «Қоғамдағы рөл»: Жас ұрпақтың дін мен дәстүрге қатынасы қоғамның дамуында, әлеуметтік тұрақтылықта маңызды рөл атқарады. Бұл олардың қоғамдағы жауапкершілігін арттырады.

Дін мен дәстүрдің жастарға әсері мәдени, әлеуметтік және рухани тұрғыдан терең. Олардың мәнін, маңызын түсіну жастардың өмірінде оң өзгерістерге алып келеді.

 

 

Б.Абдрахман