Адамзат баласының қол жеткізген ұлы игіліктерінің бірі – білім қазынасы. Ал білім сипаты алуан түрлі. Ол ұрпақтан – ұрпаққа ауызша, жазбаша түрде немесе көркем әдебиет арқылы да жеткен. Кітап адам баласының сан ғасырлық ақыл-ойының жемісі, тарихы мен тағылымының алтын сандығы. «Кітап дегеніміз – алдыңғы ұрпақтың артқы ұрпаққа қалдырған рухани өсиеті. Кітап оқудан тиылсақ, ой ойлаудан да тиылар едік» – деген еді Ғабит Мүсірепов.

Әрбір елдің, қоғамның дамуы ондағы ғылымның дамуымен тығыз байланысты.  Ғылым мен оны зерттеуге көңіл бөлу сол мемлекеттің болашағын анықтайды.

 Білім – ақылдың нұры.  Ол адамдарды өмірді сезінуге, шындықты қабылдауға, рухани және материалдық әлемді түсінуге, ойлау қабілетін қалыптастыруға шақырады.  Ғылым – өмірдің жарығы.  Бұл адамдарға бақыт әкеледі, жарыққа шақырады, надандықтан бас тартады.  Ақылды адамдар –  қоғамның көшбасшысы.

 Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.а.с.): «Әрбір мұсылманға білім іздеу парыз», – деп айтқан. Бесіктен қабірге дейін білімге ұмтылу мүмін үшін өмір жолы болуы керек. Халқымыздың білім туралы мақал-мәтелдері көп.  Дана халқымыз білім алудың ерте – кеш  болмайды деп айтады.  Оның «Білім инемен құдық қазғандай» -  дегені бекер емес.  Ғылым –  шексіз ғалам, түпсіз құдық.  Оның ешқандай шегі жоқ, оны толығымен игеру үшін өмір бойы уақыт қажет емес, ал сіз оқып шығуыңыз керек нәрсе ғалымның шеберлігіне, тәжірибесіне, шыдамдылығына әрине, шебер ұстаздың басшылығына байланысты.

Білім – адамзат мәдениетінің ең көрнекті және ауқымды ұғымдарының бірі. Сонымен қатар, қоғамдағы тыныштық пен тұрақтылықты сақтап тұрушы негізгі фактор. Әуелі адам баласының басқа жаратылыстан ерекшелігі саналылығы болса, сол саналы жаратылыс иелерін бір-бірінен үстем көрсетіп, бір-бірінің алдында шынайы құрмет пен атақ-абыройға бөлейтін осы білімнің жемісі болмақ. Ол турасында ұлы ойшыл, кемеңгер тұлға Абай Құнанбайұлы: «Тегінде, адам баласы адам баласынан ақыл, білім, ар, мінез деген қасиеттерімен озады», – деп тоқсан ауыз сөзді тобықтай түйіндеген. Ал, қасиетті Құран Кәрімнің алғашқы түскен «Алақ» сүресінің бес аяттында оқуға, білім алуға, ізденуге шақырады. Сүйікті пайғамбарымызға (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) бізді жоқтан бар еткен Алла Тағала: «Оқы! Сені жаратқан Раббыңның атымен оқы! Ол адамды ұйыған қаннан жаратқан. Оқы! Раббың аса ардақты. Ол қаламмен (хат жазуды) үйретті. Адамға білмеген нәрселерді білгізді», – деп оқу-білім арқылы білмегеніңді білуге, тылсым-құпияға толы жаратылыстың сырларына көз жеткізуге мүмкіндіктер ашылатындығын, күллі ақиқатқа тек білім алу арқылы ғана қол жеткізуге болатындығын дәріптейді. Біз өмір сүріп отырған мінсіз жараталыс әлемінде қаншама тіршілік иесінің өмір сүретіні беймәлім. Десек те, өмір есігін ашқан кез келген жаратылыстың өмір сүру заңдылықтары мен өмірге қосар үлесі зор екендігі ақиқат. Алла жаратылысының қайсысы болмасын өмірге келгендегі негізгі міндеттері мен атқаратын қызметтері айқындалып қойылған. Әр жаратылыс өзіне жүктелген міндеттен ауытқыған сәтте, өмір заңдылығы бұзылып, қоғамдағы тыныштық пен тепе-теңдіктің аражігі ажырары сөзсіз.

 Білімді адамның сөзі тез түсінікті болады, надан адамда сенімсіздік күшті болады, ал сөйлегенде абстракция көп болады.  Надан адам белгілі бір пайда үшін білім жолымен жүрсе де, ол алғаннан кейін сол білімге адалдығын жоғалтады, ғылымның таза қасиеттерін бұрмалап, жаңа пайдаға ұмтылады. Мұндай адамдардың бәрінен аулақ жүру керек деп санайды. Отбасын құру үшін ғылымды үйренудің маңызы зор. Демек, отбасылық мәселелердің шешімі тәжірибелер негізінде жазылған еңбектерде жүзеге асырылады. Сондай-ақ, бұл дүние мен ақырет бақытын табу үшін ғылымды зерттеу қажет. 

Білім – бұл шексіз мұхит. Сондай-ақ, ағартушылықты қажет ететін, өзі үшін, отбасы үшін, қоғамның дамуы үшін ғылыммен айналысатын адам алдымен жақсы мұғалімге баруы керек.

 Дәстүрлі Ислам дінінің басты қайнар көзі – білім, ғылым мен ғалымдардың мәртебесі жоғары екендігіне баса назар аударады.  Хадисте ғылым туралы, оның сұранысы және ғалымдар туралы көптеген дәлелдер бар. Ғылымның барлық саласында жаңалық ашылды, ұлы ғалымдар пайда болды.  Сондықтан ғылымға қызығушылық танытпау, одан бас тарту – надандық. Адам дүниеге келгеннен бастап соңғы деміне дейін білімді іздеп, өмірлік білім іздеуші ретінде сезінуі керек, бұл олардың екі дүниелік бақытының кілті болып табылады.

 Ал күллі білімді қор қылатын: тәкәппарлықтан, ұялшақтықтан, жалқаулықтан өзімізді қашық ұстайық. Сонда ғана керегесі кең, іргесі бүтін алпауыт мемлекетке айналарымыз хақ.

 

 Ә.Болат

Түркістан облысының дін істері басқармасы

«Дін мәселелерін зерттеу орталығы» КММ-нің

Мақтаарал ауданындағы дінтанушы маманы